Kwalifikacja wstępna przyspieszona  blok D1, D1+E, D, D+E

Kurs przeznaczony jest dla kierowców lub kandydatów na kierowców kategorii C1, C1+E, C, C+E (w wieku do 21 lat), zamierzających rozpocząć pracę w zawodzie kierowcy transportu drogowego. Uczestnik szkolenia w trakcie zajęć zostaje zapoznany z zagadnieniami określonymi w tabeli nr 1 i 2 załącznika nr 1 do rozporządzenia Ministra Infrastruktury w sprawie szkolenia i egzaminowania kierowców wykonujących przewóz drogowy (Dz.U. z dnia 25 marca 2022 roku poz.739 z późniejszymi zmianami (Dz. U. 2023 poz. 673 z dnia 17 marca 2023)).

Czas trwania zajęć w ramach kwalifikacji wstępnej wynosi 140 godzin. Szkolenie podzielone jest na dwie części:

• część podstawową szkolenia trwającą 97 godzin (zajęcia teoretyczne),
• część specjalistyczną szkolenia trwającą 43 godzin w tym ćwiczenia oraz 10 godzin zajęć praktycznych (jazdy w ruchu drogowym 8 godzin, jazda w warunkach specjalnych 2/1 godziny).

Godzina zajęć teoretycznych i praktycznych wynosi 60 minut. W trakcie realizacji zajęć teoretycznych dozwolone jest wykorzystywanie przerw w nauce trwających od 5 do 10 minut.

Część podstawowa szkolenia – tematy zajęć

1. Szkolenie zaawansowane w racjonalnej jeździe, z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa - zajęcia teoretyczne. W tym punkcie zawarta będzie wiedza na temat poruszania się samochodem ciężarowym w najbardziej optymalny sposób zwracając uwagę na zakres obrotowy silnika. W tym punkcie również kursant nauczy się, jak w bezpieczny sposób poruszać się pojazdem ciężarowym w każdych warunkach.

1.1. (15 h) Poznanie charakterystyk w racjonalnej jeździe, z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa, w tym co najmniej zagadnienia (zajęcia teoretyczne):

• (3 h) charakterystyka momentu obrotowego
• (3 h) charakterystyka mocy
• (4 h) charakterystyka jednostkowego zużycia paliwa przez silnik
• (2 h) optymalny zakres użytkowy obrotomierza
• (3 h) optymalny zakres prędkości obrotowej dla zmiany biegów

1.2. (15 h) Poznanie charakterystyki technicznej i sposobu działania urządzeń służących bezpieczeństwu w celu zapewnienia panowania nad pojazdem, zminimalizowania jego zużycia, zapobiegania awariom - zajęcia teoretyczne, w tym co najmniej zagadnienia:

• (2 h) granice zastosowania układów hamulcowych i zwalniaczy
• (2 h) mieszane stosowanie układu hamulcowego i zwalniacza
• (1 h) lepsze wykorzystanie relacji między prędkością a przełożeniem skrzyni biegów,
• (3 h) wykorzystanie nośności pojazdu
• (2 h) zastosowanie układów hamulcowych na pochyłościach
• (3 h) postępowanie w przypadku awarii
• (2 h) wykorzystanie urządzeń elektronicznych i mechanicznych, takich jak elektroniczny program stabilizacji (ESP), zaawansowane systemy hamowania awaryjnego (AEBS), układ przeciwdziałający blokowaniu kół podczas hamowania (ABS), systemy kontroli trakcji (TCS) i systemy monitoringu w pojeździe (IVMS) oraz inne zatwierdzone do użytku urządzenia wspomagania kierowcy lub układy automatyki

2. Stosowanie przepisów - zajęcia teoretyczne. Druga część kursu zawiera wiedzę na temat przepisów dotyczących pracy kierowców samochodów ciężarowych.

2.1. (15 h) Poznanie uwarunkowań społecznych dotyczących transportu drogowego i rządzących nim zasad - zajęcia teoretyczne, w tym co najmniej zagadnienia:

• (3 h) maksymalny czas pracy kierowcy w transporcie drogowym
• (7 h) stosowanie i konsekwencje rozporządzenia (WE) nr 561/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 15 marca 2006 r. w sprawie harmonizacji niektórych przepisów socjalnych odnoszących się do transportu drogowego oraz zmieniającego rozporządzenia Rady (EWG) nr 3821/85 i (WE) nr 2135/98, jak również uchylającego rozporządzenie Rady (EWG) nr 3820/85 (Dz. Urz. UE L 102 z 11.04.2006, str. 1) i rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 165/2014 z dnia 4 lutego 2014 r. w sprawie tachografów stosowanych w transporcie drogowym i uchylającego rozporządzenie Rady (EWG) nr 3821/85 w sprawie urządzeń rejestrujących stosowanych w transporcie drogowym oraz zmieniającego rozporządzenie (WE) nr 561/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie harmonizacji niektórych przepisów socjalnych odnoszących się do transportu drogowego (Dz. Urz. UE L 60 z 28.02.2014, str. 1); kary za nieużywanie, nieprawidłowe używanie i ingerencję w urządzenie rejestrujące
• (2 h) znajomość środowiska społecznego transportu drogowego
• (3 h) prawa i obowiązki kierowców w zakresie kwalifikacji wstępnej i szkolenia okresowego

3. Bezpieczeństwo, obsługa i logistyka w aspekcie zdrowia, ruchu drogowego i środowiska - zajęcia teoretyczne.

3.1. (15 h) Uświadomienie kierowcom zagrożenia wypadkami na drodze i w pracy - zajęcia teoretyczne, w tym co najmniej zagadnienia:

• (2 h) rodzaje wypadków przy pracy w transporcie drogowym
• (4 h) statystyka wypadków drogowych
• (4 h) udział samochodów ciężarowych/autokarów w wypadkach drogowych
• (3 h) statystyki dotyczące zabitych i rannych w wypadkach drogowych
• (2 h) straty materialne i finansowe

3.2. (7 h) Umiejętność zapobiegania przestępstwom i przemytowi nielegalnych imigrantów - zajęcia teoretyczne, w tym co najmniej zagadnienia:

• (2 h) problemy związane z międzynarodową przestępczością transgraniczną i przemytem
• (1 h) środki zapobiegawcze
• (2 h) metody i cele działań przestępczych
• (2 h) przepisy prawa i obowiązki kierowcy oraz obowiązki przewoźnika w tym zakresie

3.3. (10 h) Umiejętność zapobiegania zagrożeniom fizycznym - zajęcia teoretyczne, w tym co najmniej zagadnienia:

• (3 h) zasady ergonomii
• (2 h) zachowania i postawy stanowiące zagrożenie
• (2 h) kondycja fizyczna i ćwiczenia sprawnościowe
• (3 h) ochrona osobista

3.4. (5 h) Świadomość znaczenia predyspozycji fizycznych i psychicznych - zajęcia teoretyczne, w tym co najmniej zagadnienia:

• (1 h) zasady zdrowego, regularnego odżywiania
• (1 h) wpływ alkoholu, narkotyków lub innych substancji na zachowanie
• (2 h) objawy, przyczyny, skutki zmęczenia i stresu
• (1 h) zasadnicza rola podstawowego cyklu pracy/odpoczynku

3.5. (10 h) Umiejętność oceny sytuacji awaryjnych, zachowanie w sytuacjach krytycznych - zajęcia teoretyczne, w tym co najmniej zagadnienia:

• (1 h) ocena sytuacji krytycznej
• (1 h) unikanie komplikacji w razie wypadku
• (1 h) wzywanie pomocy
• (1 h) pomoc poszkodowanym i udzielanie pierwszej pomocy
• (1 h) postępowanie w razie pożaru
• (2 h) ewakuacja osób z samochodu ciężarowego/pasażerów z autobusu
• (1 h) zapewnienie bezpieczeństwa wszystkich pasażerów
• (1 h) reakcja na akty agresji
• (1 h) podstawowe zasady sporządzania informacji z wypadku

3.6. (5 h) Umiejętność zachowania się w sposób poprawiający wizerunek przewoźnika - zajęcia teoretyczne, w tym co najmniej zagadnienia:

• (1 h) znaczenie poziomu usług świadczonych przez kierowcę dla przewoźnika
• (1 h) rola kierowcy
• (0,5 h) kontakty kierowcy z innymi osobami w czasie pracy
• (0,5 h) utrzymanie pojazdu
• (1 h) organizacja pracy
• (1 h) handlowe i finansowe skutki sporów występujących w pracy kierowcy

Część specjalistyczna szkolenia - tematy zajęć

1. Szkolenie zaawansowane w racjonalnej jeździe, z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa. W tym punkcie kursu zostanie przedstawiona wiedza na temat należytego załadunku pojazdu, jazdy w ciężkich warunkach oraz wiedza jak dobierać zakres prędkości obrotowej silnika.

1.5. (12 h) Umiejętność optymalizacji zużycia paliwa oraz jazda w warunkach specjalnych, w tym co najmniej zagadnienia:

• (50 min.) znaczenie przewidywania zachowania uczestników ruchu drogowego
• (45 min.) zachowanie odpowiedniej odległości od innych pojazdów i wykorzystanie dynamiki pojazdu
• (45 min.) stała prędkość, płynna jazda i odpowiednie ciśnienie w oponach
• (40 min.) inteligentne systemy transportu, które poprawiają efektywność prowadzenia pojazdu oraz umożliwiają lepsze planowanie trasy, (ćwiczenia polegające na nauce obsługi urządzeń mogą być realizowane w sali szkoleniowej)
• (55 min.) jazda w szerokim zakresie momentu obrotowego i śledzenie wskaźnika zużycia paliwa
• (55 min.) jazda w najniższym i najwyższym zakresie mocy, ze śledzeniem wskaźnika zużycia paliwa
• (45 min.) jazda przy najniższym jednostkowym zużyciu paliwa
• (0,5 h) jazda w optymalnym przedziale prędkości silnika i utrzymywanie się w sektorze elastycznej prędkości optymalnej, z zachowaniem zaleceń producenta silnika pojazdu
• (0,5 h) jazda w optymalnym zakresie prędkości silnika poprzez zmianę biegów w odpowiednim momencie
• (0,5 h) kontrola dwuobwodowego układu hamulcowego (w szczególności kontrola złączek pneumatycznych, kontrola przewodów pneumatycznych, kontrola działania hamulców)
• (25 min.) nauka przez ostrożne próby hamowania w specjalnym terenie, pokazująca działanie hamulców, ze zwróceniem uwagi na wpływ hamowania na prowadzenie pojazdu
• (25 min.) nauka jazdy ze wzniesienia z użyciem obu układów hamulcowych jednocześnie lub osobno
• (0,5 h) nauka jazdy z kontrolą wskazań prędkościomierza i obrotomierza na różnych biegach
• (0,5 h) nauka jazdy autobusem obciążonym: ruszanie pod górę, rozpędzanie się do 50 km/h 
i mierzenie czasu w przypadku autobusu obciążonego i nieobciążonego
• (1 h) ostrożne próby układów hamulcowych autobusu podczas jazdy ze wzniesienia; poznanie zjawiska spadku siły hamowania i sposobu reagowania na nie
• (1 h) próba znalezienia symulowanych awarii w pojeździe, opisanie wykrytej sytuacji, próba znalezienia przyczyny, naprawa awarii o ile jest możliwa, i decyzja o rozpoczęciu jazdy albo pozostaniu na parkingu
• (1,5 h) nauka oszczędnego stylu jazdy, uzyskanego przez poprawę kryteriów optymalizacji zużycia paliwa podczas jazdy

1.6. (9 h) Umiejętność zapewnienia pasażerom komfortu i bezpieczeństwa, w tym co najmniej zagadnienia:

• (1 h) prawidłowa ocena wzdłużnych i poprzecznych ruchów pojazdu na drodze
• (1 h) zachowania w ruchu drogowym
• (35 min.) położenie pojazdu na jezdni
• (35 min.) łagodne zakończenie hamowania
• (45 min.) uwzględnianie zwisów pojazdu
• (45 min.) wykorzystanie właściwej infrastruktury (ogólnodostępne obszary, drogi komunikacyjne zastrzeżone dla konkretnych uczestników ruchu)
• (1,5 h) właściwa ocena priorytetów pod względem bezpiecznego kierowania pojazdem oraz spełnienia innych zadań nałożonych na kierującego
• (1 h 20 min.) zachowanie wobec pasażerów
• (1,5 h) specyfika pewnych grup pasażerów (osoby niepełnosprawne, starsze, kobiety w ciąży i dzieci)

1.6(a). (10 h) Umiejętność przewidywania i oceny zagrożeń w ruchu oraz dostosowanie się do nich w tym zagadnienia:

• (0,5 h) świadomość różnych warunków na drodze, w ruchu i warunków pogodowych oraz dostosowanie się do nich
• (0,5 h) umiejętność przygotowania i planowania podróży podczas anomalii pogodowych
• (0,5 h) wiedza na temat użytkowania powiązanego wyposażenia bezpieczeństwa, a także rozeznanie, kiedy daną podróż należy przełożyć lub odwołać ze względu na ekstremalne warunki pogodowe
• (0,5 h) dostosowanie się do zagrożeń związanych z ruchem, w tym niebezpiecznych zachowań w ruchu drogowym lub nieuważnej jazdy (spowodowanej korzystaniem z urządzeń elektronicznych, jedzeniem, piciem itp.)
• (45 min.) identyfikacja niebezpiecznych sytuacji i dostosowanie się do nich oraz radzenie sobie ze stresem z nich wynikającym, w szczególności w odniesieniu do wielkości i masy pojazdów oraz szczególnie zagrożonych użytkowników dróg, takich jak piesi, rowerzyści i motocykliści
• (45 min.) zidentyfikowanie możliwych sytuacji niebezpiecznych i prawidłowa interpretacja tego, w jaki sposób te potencjalnie niebezpieczne sytuacje mogą przekształcić się w sytuacje, w których nie da się już zapobiec zderzeniu
• (1,5 h) dobór i zastosowanie działań, które zwiększają margines bezpieczeństwa w taki sposób, że można jeszcze uniknąć zderzenia, w przypadku, gdy wystąpią potencjalne zagrożenia

1.7. (6 h) Umiejętność równomiernego obciążenia pojazdu zgodnie z wymaganiami przepisów bhp i zasadami prawidłowego użytkowania pojazdu, w tym co najmniej zagadnienia:

• (1 h) siły działające na pojazd podczas jazdy
• (45 min.) zastosowanie przełożenia skrzyni biegów odpowiadającego obciążeniu pojazdu i profilowi jezdni
• (45 min.) wykorzystanie automatycznych skrzyń biegów
• (1 h) obliczenie obciążenia użytkowego pojazdu lub zespołów pojazdów
• (1 h) rozmieszczenie pasażerów w autobusie
• (1 h) skutki oddziałujące przy przekroczeniu nacisku ładunku na oś
• (0,5 h) stabilność pojazdu i środek ciężkości

2. Stosowanie przepisów.

2.3. (6 h) Poznanie przepisów regulujących przewóz pasażerów (zajęcia teoretyczne), w tym co najmniej zagadnienia:

• (2 h) przewóz szczególnych grup osób
• (1 h) urządzenia bezpieczeństwa w autobusach
• (1 h) pasy bezpieczeństwa
• (2 h) obciążenie pojazdu

3. Bezpieczeństwo, obsługa i logistyka w aspekcie zdrowia, ruchu drogowego i środowiska.

3.8. (5 h) Poznanie uwarunkowań ekonomicznych dotyczących pasażerskiego przewozu drogowego i organizacji rynku (zajęcia teoretyczne), w tym co najmniej zagadnienia:

• (1 h) przewóz drogowy osób w stosunku do innych rodzajów transportu osób (kolej, samochód osobowy)
• (1 h) działalność w zakresie przewozu drogowego osób (transport zarobkowy i przewozy na potrzeby własne)
• (1 h) uwrażliwienie na problemy osób niepełnosprawnych
• (1 h) przekraczanie granic (transport międzynarodowy)
• (1 h) organizacja i formy prowadzenia działalności w zakresie przewozu drogowego osób