Kwalifikacja wstępna  blok D1, D1+E, D, D+E

Kurs przeznaczony jest dla kierowców lub kandydatów na kierowców kategorii C1, C1+E, C, C+E (w wieku do 21 lat), zamierzających rozpocząć pracę w zawodzie kierowcy transportu drogowego. Uczestnik szkolenia w trakcie zajęć zostaje zapoznany z zagadnieniami określonymi w tabeli nr 1 i 2 załącznika nr 1 do rozporządzenia Ministra Infrastruktury w sprawie szkolenia i egzaminowania kierowców wykonujących przewóz drogowy (Dz.U. z dnia 25 marca 2022 roku poz.739 z późniejszymi zmianami (Dz. U. 2023 poz. 673 z dnia 17 marca 2023)).

Czas trwania zajęć w ramach kwalifikacji wstępnej wynosi 280 godzin. Szkolenie podzielone jest na dwie części:

• część podstawową szkolenia trwającą 195 godzin (zajęcia teoretyczne),
• część specjalistyczną szkolenia trwającą 85 godzin w tym ćwiczenia oraz 20 godzin zajęć praktycznych (jazdy w ruchu drogowym 16 godzin, jazda w warunkach specjalnych 4/2 godziny).

Godzina zajęć teoretycznych i praktycznych wynosi 60 minut. W trakcie realizacji zajęć teoretycznych dozwolone jest wykorzystywanie przerw w nauce trwających od 5 do 10 minut.

Część podstawowa szkolenia – tematy zajęć

1. Szkolenie zaawansowane w racjonalnej jeździe, z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa - zajęcia teoretyczne.

1.1. (30 h) Poznanie charakterystyk w racjonalnej jeździe, z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa, w tym co najmniej zagadnienia (zajęcia teoretyczne):

• (6 h) charakterystyka momentu obrotowego
• (6 h) charakterystyka mocy
• (7 h) charakterystyka jednostkowego zużycia paliwa przez silnik
• (5 h) optymalny zakres użytkowy obrotomierza
• (6 h) optymalny zakres prędkości obrotowej dla zmiany biegów

1.2. (25 h) Poznanie charakterystyki technicznej i sposobu działania urządzeń służących bezpieczeństwu w celu zapewnienia panowania nad pojazdem, zminimalizowania jego zużycia, zapobiegania awariom - zajęcia teoretyczne, w tym co najmniej zagadnienia:

• (3 h) granice zastosowania układów hamulcowych i zwalniaczy
• (4 h) mieszane stosowanie układu hamulcowego i zwalniacza
• (3 h) lepsze wykorzystanie relacji między prędkością a przełożeniem skrzyni biegów,
• (4 h) wykorzystanie nośności pojazdu
• (4 h) zastosowanie układów hamulcowych na pochyłościach
• (3 h) postępowanie w przypadku awarii
• (4 h) wykorzystanie urządzeń elektronicznych i mechanicznych, takich jak elektroniczny program stabilizacji (ESP), zaawansowane systemy hamowania awaryjnego (AEBS), układ przeciwdziałający blokowaniu kół podczas hamowania (ABS), systemy kontroli trakcji (TCS) i systemy monitoringu w pojeździe (IVMS) oraz inne zatwierdzone do użytku urządzenia wspomagania kierowcy lub układy automatyki

2. Stosowanie przepisów - zajęcia teoretyczne.

2.1. (30 h) Poznanie uwarunkowań społecznych dotyczących transportu drogowego i rządzących nim zasad - zajęcia teoretyczne, w tym co najmniej zagadnienia:

• (5 h) maksymalny czas pracy kierowcy w transporcie drogowym
• (15 h) stosowanie i konsekwencje rozporządzenia (WE) nr 561/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 15 marca 2006 r. w sprawie harmonizacji niektórych przepisów socjalnych odnoszących się do transportu drogowego oraz zmieniającego rozporządzenia Rady (EWG) nr 3821/85 i (WE) nr 2135/98, jak również uchylającego rozporządzenie Rady (EWG) nr 3820/85 (Dz. Urz. UE L 102 z 11.04.2006, str. 1) i rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 165/2014 z dnia 4 lutego 2014 r. w sprawie tachografów stosowanych w transporcie drogowym i uchylającego rozporządzenie Rady (EWG) nr 3821/85 w sprawie urządzeń rejestrujących stosowanych w transporcie drogowym oraz zmieniającego rozporządzenie (WE) nr 561/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie harmonizacji niektórych przepisów socjalnych odnoszących się do transportu drogowego (Dz. Urz. UE L 60 z 28.02.2014, str. 1); kary za nieużywanie, nieprawidłowe używanie i ingerencję w urządzenie rejestrujące
• (4 h) znajomość środowiska społecznego transportu drogowego
• (6 h) prawa i obowiązki kierowców w zakresie kwalifikacji wstępnej i szkolenia okresowego

3. Bezpieczeństwo, obsługa i logistyka w aspekcie zdrowia, ruchu drogowego i środowiska. 

3.1. (30 h) Uświadomienie kierowcom zagrożenia wypadkami na drodze i w pracy - zajęcia teoretyczne, w tym co najmniej zagadnienia:

• (5 h) rodzaje wypadków przy pracy w transporcie drogowym
• (7 h) statystyka wypadków drogowych
• (7 h) udział samochodów ciężarowych/autokarów w wypadkach drogowych
• (7 h) statystyki dotyczące zabitych i rannych w wypadkach drogowych
• (4 h) straty materialne i finansowe

3.2. (15 h) Umiejętność zapobiegania przestępstwom i przemytowi nielegalnych imigrantów - zajęcia teoretyczne, w tym co najmniej zagadnienia:

• (4 h) problemy związane z międzynarodową przestępczością transgraniczną i przemytem
• (4 h) środki zapobiegawcze
• (4 h) metody i cele działań przestępczych
• (3 h) przepisy prawa i obowiązki kierowcy oraz obowiązki przewoźnika w tym zakresie

3.3. (20 h) Umiejętność zapobiegania zagrożeniom fizycznym - zajęcia teoretyczne, w tym co najmniej zagadnienia:

• (5 h) zasady ergonomii
• (5 h) zachowania i postawy stanowiące zagrożenie
• (5 h) kondycja fizyczna i ćwiczenia sprawnościowe
• (5 h) ochrona osobista

3.4. (10 h) Świadomość znaczenia predyspozycji fizycznych i psychicznych - zajęcia teoretyczne, w tym co najmniej zagadnienia:

• (2 h) zasady zdrowego, regularnego odżywiania
• (3 h) wpływ alkoholu, narkotyków lub innych substancji na zachowanie
• (3 h) objawy, przyczyny, skutki zmęczenia i stresu
• (2 h) zasadnicza rola podstawowego cyklu pracy/odpoczynku

3.5. (20 h) Umiejętność oceny sytuacji awaryjnych, zachowanie w sytuacjach krytycznych - zajęcia teoretyczne, w tym co najmniej zagadnienia:

• (2 h) ocena sytuacji krytycznej
• (2 h) unikanie komplikacji w razie wypadku
• (1 h) wzywanie pomocy
• (5 h) pomoc poszkodowanym i udzielanie pierwszej pomocy
• (2 h) postępowanie w razie pożaru
• (3 h) ewakuacja osób z samochodu ciężarowego/pasażerów z autobusu
• (1 h) zapewnienie bezpieczeństwa wszystkich pasażerów
• (3 h) reakcja na akty agresji
• (1 h) podstawowe zasady sporządzania informacji z wypadku

3.6. (15 h) Umiejętność zachowania się w sposób poprawiający wizerunek przewoźnika - zajęcia teoretyczne, w tym co najmniej zagadnienia:

• (3 h) znaczenie poziomu usług świadczonych przez kierowcę dla przewoźnika
• (2 h) rola kierowcy
• (2 h) kontakty kierowcy z innymi osobami w czasie pracy
• (2 h) utrzymanie pojazdu
• (3 h) organizacja pracy
• (3 h) handlowe i finansowe skutki sporów występujących w pracy kierowcy

Część specjalistyczna szkolenia - tematy zajęć

1. Szkolenie zaawansowane w racjonalnej jeździe, z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa. 

1.5. (20 h) Umiejętność optymalizacji zużycia paliwa oraz jazda w warunkach specjalnych, w tym co najmniej zagadnienia:

• (1 h 30 min.) znaczenie przewidywania zachowania uczestników ruchu drogowego
• (1 h 15 min.) zachowanie odpowiedniej odległości od innych pojazdów i wykorzystanie dynamiki pojazdu
• (1 h 15 min.) stała prędkość, płynna jazda i odpowiednie ciśnienie w oponach
• (1 h) inteligentne systemy transportu, które poprawiają efektywność prowadzenia pojazdu oraz umożliwiają lepsze planowanie trasy, (ćwiczenia polegające na nauce obsługi urządzeń mogą być realizowane w sali szkoleniowej)
• (1 h 30 min.) jazda w szerokim zakresie momentu obrotowego i śledzenie wskaźnika zużycia paliwa
• (1 h 30 min.) jazda w najniższym i najwyższym zakresie mocy, ze śledzeniem wskaźnika zużycia paliwa
• (1 h 15 min.) jazda przy najniższym jednostkowym zużyciu paliwa
• (1 h) jazda w optymalnym przedziale prędkości silnika i utrzymywanie się w sektorze elastycznej prędkości optymalnej, z zachowaniem zaleceń producenta silnika pojazdu
• (1 h) jazda w optymalnym zakresie prędkości silnika poprzez zmianę biegów w odpowiednim momencie
• (45 min.) kontrola dwuobwodowego układu hamulcowego (w szczególności kontrola złączek pneumatycznych, kontrola przewodów pneumatycznych, kontrola działania hamulców)
• (45 min.) nauka przez ostrożne próby hamowania w specjalnym terenie, pokazująca działanie hamulców, ze zwróceniem uwagi na wpływ hamowania na prowadzenie pojazdu
• (45 min.) nauka jazdy ze wzniesienia z użyciem obu układów hamulcowych jednocześnie lub osobno
• (1 h) nauka jazdy z kontrolą wskazań prędkościomierza i obrotomierza na różnych biegach
• (1 h) nauka jazdy autobusem obciążonym: ruszanie pod górę, rozpędzanie się do 50 km/h 
i mierzenie czasu w przypadku autobusu obciążonego i nieobciążonego
• (1 h 30 min.) ostrożne próby układów hamulcowych autobusu podczas jazdy ze wzniesienia; poznanie zjawiska spadku siły hamowania i sposobu reagowania na nie
• (1 h 30 min.) próba znalezienia symulowanych awarii w pojeździe, opisanie wykrytej sytuacji, próba znalezienia przyczyny, naprawa awarii o ile jest możliwa, i decyzja o rozpoczęciu jazdy albo pozostaniu na parkingu
• (1 h 30 min.) nauka oszczędnego stylu jazdy, uzyskanego przez poprawę kryteriów optymalizacji zużycia paliwa podczas jazdy

1.6. (20 h) Umiejętność zapewnienia pasażerom komfortu i bezpieczeństwa, w tym co najmniej zagadnienia:

• (2 h) prawidłowa ocena wzdłużnych i poprzecznych ruchów pojazdu na drodze
• (2 h) zachowania w ruchu drogowym
• (2 h) położenie pojazdu na jezdni
• (2 h) łagodne zakończenie hamowania
• (2 h) uwzględnianie zwisów pojazdu
• (2 h) wykorzystanie właściwej infrastruktury (ogólnodostępne obszary, drogi komunikacyjne zastrzeżone dla konkretnych uczestników ruchu)
• (3 h) właściwa ocena priorytetów pod względem bezpiecznego kierowania pojazdem oraz spełnienia innych zadań nałożonych na kierującego
• (2 h) zachowanie wobec pasażerów
• (3 h) specyfika pewnych grup pasażerów (osoby niepełnosprawne, starsze, kobiety w ciąży i dzieci)

1.6(a). (10 h) Umiejętność przewidywania i oceny zagrożeń w ruchu oraz dostosowanie się do nich w tym zagadnienia:

• (1 h) świadomość różnych warunków na drodze, w ruchu i warunków pogodowych oraz dostosowanie się do nich
• (1 h) umiejętność przygotowania i planowania podróży podczas anomalii pogodowych
• (1 h) wiedza na temat użytkowania powiązanego wyposażenia bezpieczeństwa, a także rozeznanie, kiedy daną podróż należy przełożyć lub odwołać ze względu na ekstremalne warunki pogodowe
• (1 h) dostosowanie się do zagrożeń związanych z ruchem, w tym niebezpiecznych zachowań w ruchu drogowym lub nieuważnej jazdy (spowodowanej korzystaniem z urządzeń elektronicznych, jedzeniem, piciem itp.)
• (2 h) identyfikacja niebezpiecznych sytuacji i dostosowanie się do nich oraz radzenie sobie ze stresem z nich wynikającym, w szczególności w odniesieniu do wielkości i masy pojazdów oraz szczególnie zagrożonych użytkowników dróg, takich jak piesi, rowerzyści i motocykliści
• (2 h) zidentyfikowanie możliwych sytuacji niebezpiecznych i prawidłowa interpretacja tego, w jaki sposób te potencjalnie niebezpieczne sytuacje mogą przekształcić się w sytuacje, w których nie da się już zapobiec zderzeniu
• (2 h) dobór i zastosowanie działań, które zwiększają margines bezpieczeństwa w taki sposób, że można jeszcze uniknąć zderzenia, w przypadku, gdy wystąpią potencjalne zagrożenia

1.7. (10 h) Umiejętność równomiernego obciążenia pojazdu zgodnie z wymaganiami przepisów bhp i zasadami prawidłowego użytkowania pojazdu, w tym co najmniej zagadnienia:

• (2 h) siły działające na pojazd podczas jazdy
• (1 h) zastosowanie przełożenia skrzyni biegów odpowiadającego obciążeniu pojazdu i profilowi jezdni
• (1 h) wykorzystanie automatycznych skrzyń biegów
• (1,5 h) obliczenie obciążenia użytkowego pojazdu lub zespołów pojazdów
• (1,5 h) rozmieszczenie pasażerów w autobusie
• (2 h) skutki oddziałujące przy przekroczeniu nacisku ładunku na oś
• (1 h) stabilność pojazdu i środek ciężkości

2. Stosowanie przepisów.

2.3. (15 h) Poznanie przepisów regulujących przewóz pasażerów (zajęcia teoretyczne), w tym co najmniej zagadnienia:

• (4 h) przewóz szczególnych grup osób
• (5 h) urządzenia bezpieczeństwa w autobusach
• (3 h) pasy bezpieczeństwa
• (3 h) obciążenie pojazdu

3. Bezpieczeństwo, obsługa i logistyka w aspekcie zdrowia, ruchu drogowego i środowiska.

3.8. (10 h) Poznanie uwarunkowań ekonomicznych dotyczących pasażerskiego przewozu drogowego i organizacji rynku (zajęcia teoretyczne), w tym co najmniej zagadnienia:

• (2 h) przewóz drogowy osób w stosunku do innych rodzajów transportu osób (kolej, samochód osobowy)
• (2 h) działalność w zakresie przewozu drogowego osób (transport zarobkowy i przewozy na potrzeby własne)
• (1 h) uwrażliwienie na problemy osób niepełnosprawnych
• (3 h) przekraczanie granic (transport międzynarodowy)
• (2 h) organizacja i formy prowadzenia działalności w zakresie przewozu drogowego osób